Τα δικαιώματα των αγοραστών

"Με αφορμή πάρα πολλά παράπονα που διάβασα σε αυτό το forum αλλά και σε πολλά άλλα για σοβαρά ελαττώματα σε καινούρια αυτοκίνητα, που φέρνουν τους ιδιοκτήτες τους στα πρόθυρα νευρικής κρίσης, δημοσιεύω το παρόν άρθρο με την ελπίδα να βοηθήσω όλους στην γνώση των δικαιωμάτων που έχουν σε αυτές τις περιπτώσεις, σύμφωνα με το νόμο.

Τα δικαιώματα των αγοραστών χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: Αυτά που προβλέπονται απευθείας από το νόμο και αυτά που προβλέπονται στην εγγύηση που χορηγεί ο εκάστοτε κατασκευαστής/εισαγωγέας.

Α. Δικαιώματα του αγοραστή που πηγάζουν απευθείας από το νόμο.

Τα δικαιώματα αυτά προβλέπονται στον Αστικό Κώδικα, ο οποίος είναι από τους πιο θεμελιώδης νόμους του κράτους μας, καθώς ρυθμίζει πάρα πολλά θέματα της συμβίωσής μας.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα δικαιώματα αυτά πηγάζουν απευθείας από το νόμο και δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την τυχόν εγγύηση που δίνει ο κατασκευαστής/εισαγωγέας/πωλητής του προϊόντος. ΟΛΑ τα δικαιώματα ισχύουν και ασκούνται ΜΟΝΟ κατά του πωλητή, δηλ. της εταιρείας (dealer, αντιπροσώπου) από την οποία αγοράσαμε το αυτοκίνητο, και ΟΧΙ κατά του εισαγωγέα ή του κατασκευαστή ή οποιουδήποτε άλλου εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου/συνεργείου.

Ο Αστικός Κώδικας, που μεταξύ άλλων ρυθμίζει τα σχετικά με την πώληση, τροποποιήθηκε το 2002, σε συμμόρφωση με αντίστοιχη Ευρωπαϊκή Οδηγία (44/1999), στηρίζοντας ΔΡΑΣΤΙΚΑ τον αγοραστή εφεξής.

Ο Αστικός Κώδικας ορίζει λοιπόν στο άρθρο 534: «Ο πωλητής υποχρεούται να παραδώσει το πράγμα με τις συνομολογημένες ιδιότητες και χωρίς πραγματικά ελαττώματα.»

Στο άρθρο 535 ορίζει ποια είναι τα πραγματικά ελαττώματα: «Ο πωλητής δεν εκπληρώνει την κατά το προηγούμενο άρθρο υποχρέωσή του, αν το πράγμα που παραδίδει στον αγοραστή δεν ανταποκρίνεται στη σύμβαση και ιδίως:

1. δεν ανταποκρίνεται στην περιγραφή που έχει γίνει από τον πωλητή ή στο δείγμα ή υπόδειγμα που ο πωλητής είχε παρουσιάσει στον αγοραστή

2. δεν είναι κατάλληλο για το σκοπό της συγκεκριμένης σύμβασης και ιδιαίτερα για τη σύμφωνη με το σκοπό αυτόν ειδική χρήση

3. δεν είναι κατάλληλο για τη χρήση για την οποία προορίζονται συνήθως πράγματα της ίδιας κατηγορίας

4. δεν έχει την ποιότητα ή την απόδοση που ο αγοραστής ευλόγως προσδοκά από πράγματα της ίδιας κατηγορίας, λαμβάνοντας υπόψη και τις δημόσιες δηλώσεις του πωλητή, του παραγωγού ή του αντιπροσώπου του,στο πλαίσιο ιδίως της σχετικής διαφήμισης ή της επισήμανσης, εκτός αν ο πωλητής δεν γνώριζε ούτε όφειλε να γνωρίζει τη σχετική δήλωση».

Η 3η και κυρίως η 4η περίπτωση είναι η πιο σημαντική: Δεν έχει την ποιότητα ή την απόδοση που ο αγοραστής ευλόγως προσδοκά από πράγματα της ίδιας κατηγορίας.

Στο άρθρο 537 ορίζεται μάλιστα ότι (το λέω με απλά λόγια) αν το πράγμα εμφάνισε ελαττώματα μέσα σε ένα εξάμηνο από την αγορά του, θεωρούνται τα ελαττώματα αυτά ότι υπήρχαν κατά την παράδοση του πράγματος στον αγοραστή, δηλ. εξ αρχής.

Ποια είναι τα δικαιώματα του αγοραστή στις παραπάνω περιπτώσεις; Ορίζονται ξεκάθαρα και άνευ ουδεμίας αμφιβολίας στο άρθρο 540 ΑΚ:
«Στις περιπτώσεις ευθύνης του πωλητή για πραγματικό ελάττωμα ή για έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας ο αγοραστής δικαιούται κατ' επιλογήν του:

1. να απαιτήσει, χωρίς επιβάρυνσή του, τη διόρθωση ή αντικατάσταση του πράγματος με άλλο, εκτός αν μια τέτοια ενέργεια είναι αδύνατη ή απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες

2. να μειώσει το τίμημα

3. να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, εκτός αν πρόκειται για επουσιώδες πραγματικό ελάττωμα.

Ο πωλητής οφείλει να πραγματοποιήσει τη διόρθωση ή την αντικατάσταση σε εύλογο χρόνο και χωρίς σημαντική ενόχληση του αγοραστή».

Στο άρθρο 541 ΑΚ ορίζεται επίσης ότι: «Ο αγοραστής μπορεί, αν διαπιστωθεί αργότερα και άλλο ελάττωμα, να ασκήσει εκ νέου ένα από τα δικαιώματα του προηγούμενου άρθρου. Το ίδιο ισχύει και όταν λείπει συνομολογημένη ιδιότητα».

Στο άρθρο 543 μάλιστα ορίζεται ότι αν το ελάττωμα υπάρχει κατά την παράδοση ή μέσα στο εξάμηνο από αυτήν, ο αγοραστής έχει δικαίωμα αποζημίωσης και για την επιπλέον ζημία που υπέστη εξ αιτίας του ελαττωματικού πράγματος! Π.χ. απώλεια εισοδήματος λόγω απώλειας χρόνου στα συνεργεία!


Αναφέρω ένα παράδειγμα με βάση τα ανωτέρω, στηριζόμενος σε πάρα πολλά παράπονα που διάβασα σε fora αυτοκινήτων: Εάν εμφανιστεί σοβαρό πρόβλημα στον κινητήρα, το οποίο δεν επισκευάζεται παρά την πρώτη ή δεύτερη προσπάθεια του εξουσιοδοτημένου συνεργείου, ή εάν το πρόβλημα εξ αρχής είναι μη επισκευάσιμο, ή αν απαιτεί δυσανάλογα μεγάλο χρόνο και ταλαιπωρία του αγοραστή, ο τελευταίος μπορεί να απαιτήσει άμεσα αντικατάσταση όλου του αυτοκινήτου, διότι ο κινητήρας είναι το πιο βασικό (ουσιώδες) μέρος του. Ή μπορεί να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, δηλ. να απαιτήσει να πάρουν πίσω το αυτοκίνητό του και να του δώσουν όλα τα χρήματα που είχε πληρώσει για την αγορά του. Ή να απειλήσει ότι αν δεν αλλάξουν αμέσως κινητήρα, θα προβεί σε μία από τις παραπάνω ενέργειες.

Από πλευράς διαδικασίας, τα δικαιώματα αυτά ασκούνται με αποστολή ενός εξωδίκου προς τον πωλητή. Εάν ο πωλητής ωστόσο δεν συμμορφωθεί, απαιτείται προσφυγή στο δικαστήριο με άσκηση αγωγής.

Όλα τα παραπάνω δικαιώματα του αγοραστή, παραγράφονται μετά διετία από την παράδοση του πράγματος, δηλ. ο αγοραστής έχει δύο χρόνια καιρό από την παράδοση για να τα ασκήσει, αλλιώς χάνονται. Από εκεί και πέρα μένει μόνο η επιπλέον εγγύηση που τυχόν δίνει κάθε πωλητής/κατασκευαστής/εισαγωγέας, οπότε ισχύουν οι όροι που προβλέπονται στην εγγύηση αυτή (βλ. Κεφάλαιο Β).

Δηλαδή ανεξαρτήτως της εγγύησης που δίνει ο κάθε κατασκευαστής, για οποιοδήποτε κινητό πράγμα αγοράζουμε, από κινητό τηλέφωνο μέχρι στερεοφωνικό μέχρι ψυγείο μέχρι αυτοκίνητο, ο νόμος προβλέπει υποχρεωτική εγγύηση του πωλητή προς τον αγοραστή δύο ετών!

Να αναφέρω επίσης ότι δυστυχώς ο συνήγορος του καταναλωτή όπως και ο συνήγορος του πολίτη, δεν έχουν αποφασιστικές αρμοδιότητες ως προς την επίλυση προβλημάτων, μπορεί μόνο να χορηγήσουν συστάσεις και ενδεχομένως να προτείνουν επιβολή διοικητικών ποινών, αλλά ΔΕΝ μπορούν να επιλύσουν αποφασιστικά συγκεκριμένο πρόβλημα. Αυτή την εξουσία την έχουν ΜΟΝΟ τα δικαστήρια, όπου προσφεύγει ο πολίτης που αισθάνεται αδικημένος.


Β. Δικαιώματα του αγοραστή που πηγάζουν από την εγγύηση που χορηγεί ο εκάστοτε κατασκευαστής/εισαγωγέας/πωλητής του προϊόντος.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα δικαιώματα αυτής της κατηγορίας στηρίζονται αποκλειστικά στην εγγύηση που χορηγεί ο κατασκευαστής/εισαγωγέας/πωλητής και ασκούνται ΜΟΝΟ κατά αυτού που τη χορηγεί. Εάν λοιπόν την εγγύηση δίνει ο κατασκευαστής/εισαγωγέας αλλά όχι και ο πωλητής (dealer, αντιπρόσωπος), τα δικαιώματα αυτής της κατηγορίας δεν μπορούν να ασκηθούν κατά του συγκεκριμένου πωλητή/αντιπροσώπου.

Για την κατηγορία αυτή δικαιωμάτων δεν υπάρχουν πολλά πράγματα να παραθέσουμε. Το θέμα ρυθμίζεται από το νόμο 2251/1994 «Για την προστασία του καταναλωτή», όπως αυτός τροποποιήθηκε επίσης το 2002 σε συμμόρφωση με την οδηγία 44/1999 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο άρθρο 5 του νόμου αυτού προβλέπονται κάποιες ρυθμίσεις σχετικά με την εγγύηση ενός προϊόντος.

Συγκεκριμένα στην § 3 ορίζεται ότι «Σε περίπτωση προμήθειας καινουργών προϊόντων με μακρά διάρκεια (διαρκή καταναλωτικά αγαθά), η παροχή γραπτής εγγύησης είναι υποχρεωτική». Τέτοια προϊόντα φυσικά είναι και τα αυτοκίνητα.

Στο ίδιο άρθρο και στις §§ 4 και 5 προβλέπονται οι πιο ενδιαφέρουσες και σημαντικές ρυθμίσεις προς όφελος του αγοραστή/καταναλωτή:

4.Η παράβαση των διατάξεων της προηγούμενης παραγράφου δεν θίγει το κύρος της εγγύησης, την οποία ο καταναλωτής μπορεί να επικαλεσθεί και να απαιτήσει την τήρησή της.
Σε περίπτωση αντικατάστασης του προϊόντος ή ανταλλακτικού του, η εγγύηση αυτόματα ανανεώνεται για όλη της τη διάρκεια ως προς το νέο προϊόν ή ανταλλακτικό.

5. Σε κάθε περίπτωση επιφυλάσσεται η εφαρμογή των διατάξεων του Αστικού Κώδικα για την ευθύνη του πωλητή για πραγματικά ελαττώματα ή έλλειψη συνομολογημένων ιδιοτήτων. Εκ των προτέρων παραίτηση του καταναλωτή από την προστασία του κατά τις διατάξεις αυτές είναι άκυρη."

Ο νόμος λοιπόν είναι σαφής: Η εγγύηση ανανεώνεται εξ ολοκλήρου για το νέο ανταλλακτικό που τοποθετήθηκε. Δηλ. η εγγύηση για το ανταλλακτικό ξεκινάει από την αρχή για χρονικό διάστημα ίσο με την αρχική. Αν για παράδειγμα δίνεται τριετής εγγύηση για το αυτοκίνητο και στα 2,5 χρόνια αλλαχθεί ο κινητήρας, ο κινητήρας έχει εγγύηση για άλλα τρία χρόνια, είτε αρέσει στον προμηθευτή, είτε όχι. Το σκεπτικό του νομοθέτη ήταν ότι αν ένα πράγμα είναι ελαττωματικό και το διορθώνεις, θα πρέπει η επιδιόρθωση να είναι σωστή και σοβαρή, και όχι να κοροϊδεύεις τον καταναλωτή προσπαθώντας απλώς να περάσει η αρχική εγγύηση που δίνεις.

Επισημαίνω επίσης ότι, όπως ρητά καθορίζεται στον παραπάνω νόμο, σε κάθε περίπτωση υπερισχύουν οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα, δηλ. ο πωλητής δεν μπορεί να αποφύγει την ευθύνη του δίνοντας μικρότερη εγγύηση ή με πιο ασύμφορους όρους για τον αγοραστή.

Από πλευράς διαδικασίας άσκησης των δικαιωμάτων αυτής της κατηγορίας, ισχύουν τα ίδια με την πρώτη κατηγορία."

Πηγή: alfisti.gr